ماتریس SWOT چیست؟ راهنمای کامل تحلیل سوات + مثال‌های واقعی

ماتریس swot یا همان ماتریس سوات، فرصت‌ها و تهدیدهای خارج از سازمان (محیطی) یک کسب‌وکار را در مقابل نقاط ضعف و قدرت داخلی سازمان قرار می‌دهد و آن‌ها را بررسی می‌کند.

در این مقاله از مجموعه مقالات بلاگ رسمی وب سایت سامانه‌های مدیریت، تصمیم گرفتیم که در خصوصماتریس swot صحبت کنیم و ضمن پرداختن به این موضوع که swot چیست، تحلیل swot، نمودار swot و انواع سوات را نیز بررسی کنیم.

اگر جزو افرادی هستید که به تازگی با این مفهوم آشنا شده‌اید و یا اطلاعاتتان در مورد ماتریس سوات کم می‌باشد و نمی‌دانید که از آن چگونه باید در تحلیل کسب‌وکار خود استفاده کنید، پیشنهاد می‌کنیم که این مقاله را تا انتها بخوانید. در آخر اگر سؤالی در ذهن شما باقی مانده بود می‌توانید آن را زیر همین مقاله به اشتراک بگذارید بتوانیم شما را در سریع‌ترین زمان ممکن راهنمایی کنیم.

swot چیست؟

Swot در حقیقت مخفف چهار کلمه است که نقاط اصلی در این تحلیل هستند و از این چهار نقطه، می‌توان کسب‌وکار را مورد تحلیل قرار داد.

• Strengths (نقاط قوت)
• Weaknesses (نقاط ضعف)
• Opportunities (فرصت‌ها)
• Threats (تهدیدها)

ماتریس سوات (SWOT)

ماتریس سوات را می‌توان به عنوان یک مربع در نظر گرفت که داخل آن به چهار بخش مساوی تقسیم شده است و هر قسمت را می‌توان به یکی از نقاطی که در بالا توضیح دادیم اختصاص داد.

در حقیقت می‌توان این طور گفت که در بازارهای رقابتی امروزی، استفاده از این ابزار و تحلیل swot می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند که نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند و برای تهدیدها و فرصت‌های خارجی نیز آماده باشند. به بیانی دیگر، کاربرد نمودار swot در دنیای تجارت امروز که از رقابت سرشار می‌باشد، به ما کمک می‌کند که بتوانیم در بازار زنده بمانیم و هر روز موفقیت کسب‌وکار خود را افزایش دهیم.

تجزیه و تحلیل swot یک برنامه استراتژیک است که برای دست یابی به اهداف عملیاتی و مالی، یک شرکت و یا کسب‌وکار می‌تواند از آن به عنوان یک دستورالعمل استفاده کند.

نحوه استفاده از ماتریس SWOT

ماتریس SWOT فقط یک جدول نیست، ابزاری کاربردی جهت تحللی موقعیت کنونی و همچنین برنامه‌ریزی آینده هرکسب و کار است. برای بهره‌گیری موثر از ماتریس فوق می‌بایست موارد زیر را به صورت گام به گام پیش برد:
ابتدا می‌بایست داده‌های واقعی و قابل اطمینان را از درون و بیرون سازمان بدست آورد، علاوه براین اطلاعات داخلی و خارجی همچون اطلاعات مالی، منابع انسانی، محصول، فرآیندها، بازار، رقبا، روندهای تکنولوژی، قوانین و سیاست‌ها.

انواع سوات SWOT

همان طور که بالا نیز ذکر شد، ماتریس swot چهار فاکتور اصلی دارد که می‌توان بر اساس روش تحلیل، انواع سوات را مشخص کرده و بر اساس نوع تحلیل از این فاکتورهای اصلی استفاده کرد.

به طور کلی انواع سوات بر اساس روش تحلیل را می‌توان به صورت زیر توضیح داد:

تحلیل بر اساس دامنه

عوامل داخلی: نقاط قوت و نقاط ضعف

عوامل خارجی: فرصت‌ها و تهدیدها

تحلیل بر اساس ماهیت

عوامل مثبت: نقاط قوت و فرصت‌ها

عوامل منفی: نقاط ضعف و تهدیدها

بخش‌های مختلف ماتریس swot

برای آن که بتوانید از این ماتریس در کسب‌وکار خود استفاده کنید، لازم است که بخش‌های مختلف آن را کاملاً بشناسید و مفاهیم آن را درک کرده باشید تا بتوانید آن را به درستی برای کسب‌وکار خود پیاده سازی کنید.

بخش های مختلف SWOT را در تصویر مشاهده می کنید.

در ادامه بخش‌های مختلف ماتریس سوات را توضیح داده ایم.

Strenghts (نقاط قوت)

نقاط قوت در حقیقت صلاحیت‌ها و شایستگی‌هایی هستند که برند یا شرکت شما از خود نشان می‌دهد. مزیت‌های رقابتی یک شرکت را نیز می‌توان بخشی از نقاط قوت آن به حساب آورد.

به طور کلی، شرکت شما ممکن است از نقطه نظرات نام تجاری قدرتمند، محصولات یا خدمات با کیفیت بالا، ارائه خدمات برتر به مشتری، قیمت‌گذاری رقابتی، موقعیت بازار رقابتی، تحقیق و توسعه خلاقانه و موارد دیگر از این دست، نقاط قوت داشته باشد.

برای آن که بتوانید درک بهتری از نقاط قوت سازمان خود داشته باشید، می‌توانید سؤالات زیر را از خود بپرسید:

• آیا شرکت موقعیت استراتژیک دارد؟
• آیا شرکت به منابع منحصر به فرد یا کم هزینه دسترسی دارد؟
• برتری‌های متمایز کسب‌وکار چیست؟
• آیا قیمت‌گذاری رقابتی به درستی اعمال می‌گردد؟
• مزیت رقابتی شرکت چیست؟

Weaknesses (نقاط ضعف)

برای آن که بتوانید نقاط ضعف سازمان خود را پیدا کنید، می‌توانید سؤالات زیر را از خود بپرسید:

• چه مواردی در استراتژی رقابتی کسب‌وکار باید حذف شده و یا بهبود یابند؟
• چه عواملی باعث ‌عدم موفقیت کسب‌وکار در بازار می‌شود؟
• چه برتری‌هایی رقبا نسبت به شما دارند؟

Opportunities (فرصت‌ها)

برخی از عوامل بیرونی هستند که می‌توانند بر عملکرد شرکت تأثیر مثبت بگذارند. این موارد را می‌توان جزو فرصت‌های سازمان دسته بندی کرد. برخی از مهم‌ترین فرصت‌هایی که برای کسب‌وکارها می‌تواند پیش بیاید، عبارت‌اند از توسعه فناوری‌های جدید، نیازهای برآورده نشده مشتری، شناسایی موقعیت‌های بازار، اتحادهای استراتژیک، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و تغییر یا لغو برخی از مقررات دولتی در جهت رفع محدودیت‌های تجاری.

برای آن که بتوانید فرصت‌های سازمان خود را به خوبی درک کنید، می‌توانید از سؤالات زیر استفاده کنید:

آیا کسب‌وکار می‌تواند از روندهای مطلوب صنعت بهره ببرد؟

آیا کسب‌وکار می‌تواند نیازهای برآورده نشده مشتری را تأمین کند؟

آیا کسب‌وکار می‌تواند از فناوری‌های پیشرفته مرتبط استفاده کند؟

آیا کسب‌وکار می‌تواند با استفاده از تغییر سیاست‌های مرتبط دولت سرمایه خود را افزایش دهد؟

Threats (تهدیدها)

برخی دیگر از عوامل بیرونی شرکت می‌توانند در عملکرد شرکت و پیشرفت آن، تأثیرات منفی بگذارند. این عوامل را می‌توان به عنوان تهدیدهای کسب‌وکار شناسایی کرد.

برخی از مهم‌ترین تهدیدهایی که می‌تواند عملکرد یک شرکت را تحت تأثیر بگذارند عبارت‌اند از ورود رقبای جدید، تغییر در نیاز و یا اولویت‌های مصرف کنندگان، تولید و مصرف محصولات جایگزین، افزایش موانع تجاری، ظهور کانال‌های توزیع جدید توسط رقبا، جنگ قیمت‌ها و مالیات بالا.

سؤالاتی که می‌تواند به شما کمک کند تهدیدات خارج از سازمان خود را به خوبی درک کنید، عبارت‌اند از:

رقبای شرکت در چه جایگاهی قرار دارند؟

آیا تغییرات فناوری، جایگاه کسب‌وکار را تهدید می‌کند؟

آیا محصولات جایگزین سایر رقبا بر فروش شرکت تأثیر می‌گذارد؟

آیا احتمال بروز مشکلات سیاسی، اجتماعی و یا اقتصادی در آینده نزدیک وجود دارد؟

مثال‌هایی از ماتریس SWOT در کسب و کار

فرض کنید یک فروشگاه آنلاین لوازم خانگی فعالیت دارد که طی سال‌های گذشته توانسته اعتبار بسیار خوبی بین مشتریان خود بدست آورد.
فروشگاه فوق خدمات پشتیبانی پاسخ‌گو و تجربه کاربری خوبی در سایت خود ارائه می‌دهد. اما هنوز اپلیکیشن موبایلی ندارد و تنوع محصولات آن نسبت به رقبای بزرگ همچون دیجی کالا پایین است.
از سوی دیگر، بازار خرید اینترنتی در حال رشد و ترجیح روزانه مردم این است که خریدهای خود را به صورت آنلاین انجام دهند. اما تهدیدهای پیش روی آن‌ها مواردی همچون مارکت‌پلیس‌های جدید، نوسانات ارزی، و هزینه بالای ارسال کالا است.
کسب کار فوق می‌تواند اپلیکیشن موبایل را توسعه داده و همکاری با تامین‌کنندگان جدید برای افزایش تنوع کالا هم از فرصت‌‍ها بهره‌مند شود و ضعف‌های آن را جبران کند. علاوه بر این برای مقابله با تهدید رقبا می‌توان روی کمپین‌های برندینگ و وفادارسازی سرمایه‌گذاری بیشتری  اختصاص دهند.
 

کاربردهای تحلیل swot

نمودار swot و تجزیه و تحلیل swot می‌تواند به شما کمک کند که تصمیم‌گیری‌های استراتژیک را بر اساس داده‌های واقعی اتخاذ کنید و در نهایت، عملکرد مثبت را افزایش داده و برای تحقق اهداف مختلف سازمان، از آن استفاده کنید.

همچنین یکی دیگر از مهم‌ترین کاربردهایی که استفاده از مفهوم swot برای کسب‌وکار شما می‌تواند داشته باشد این است که برای برنامه ریزی و مدیریت بحران می‌توانید از آن نفع ببرید و اقدامات پیشگیرانه و پیش‌بینی شده‌ای برای استفاده از فرصت‌ها، تقویت نقاط قوت، از بین بردن نقاط ضعف و نیز پیشگیری از تأثیرگذاری تهدیدها در نظر گرفت.

برخی از مهم‌ترین کاربردهای ماتریس swot را می‌توانید در ادامه مطالعه کنید.

طراحی استراتژی کاربردی با استفاده از ماتریس swot

از نمودار swot می‌توان برای ایجاد استراتژی‌های سازمانی استفاده کرد. برای آن که بتوانید یک تحلیل استراتژی محور داشته باشید، لازم است از این مراحل پیروی کنید:

• شناسایی عوامل داخلی و خارجی با استفاده از ماتریس محبوب دو در دو
• انتخاب و ارزیابی مهم‌ترین عوامل
• شناسایی روابط موجود بین هر کدام از فاکتورهای اصلی در این ماتریس

به عنوان مثال، وجود روابط قوی بین نقاط قوت و فرصت‌ها می‌تواند نشان دهنده شرایطی خوب در شرکت بوده و استفاده از یک استراتژی تهاجمی را ممکن سازد. از طرف دیگر، تعاملات قوی بین نقاط ضعف و تهدیدات می‌تواند یک هشدار و توصیه بالقوه برای استفاده از یک استراتژی تجزیه و تحلیل تدافعی باشد.

تبدیل و یا تطابق فاکتورها

یکی از کاربردهای ماتریس SWOT، تطبیق و تبدیل است. شما می‌توانید از طریق تطبیق دادن نقاط قوت با فرصت­ها، مزایای رقابتی خود را افزایش دهید. کاربرد دیگر Swot، تبدیل نقاط ضعف یا تهدیدها به نقاط قوت و یا فرصت است. اگر تهدیدها یا نقاط ضعف قابل تغییر نیستند، باید سعی کنید آن‌ها را به حداقل رسانده و یا کنار بگذارید.

کاربرد ماتریس swot در بازاریابی

مدیران بازاریابی ساختار هزینه، منبع درآمد، مزایا و شایستگی‌ها، موقعیت‌های رقابتی، تمایز محصولات، سیر تحولات صنعت و سایر اطلاعات هر رقیب را بررسی خواهند کرد. همچنین یکی از نکاتی که آن‌ها همواره به آن توجه ویژه‌ای می‌کنند، سرمایه گذاری برای جمع آوری داده‌های مورد نیاز کسب‌وکار است که این داده‌ها می‌تواند به پیش‌بینی بازار، ایجاد بازار و یا ایجاد فرصت برای فروش بیشتر کسب‌وکار، کمک بسیاری می‌کند.

یکی از ابزارهایی که این بازاریابان از آن‌ها استفاده می‌کنند تا بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورند، ماتریس swot می‌باشد.

نمونه‌هایی از ماتریس swot

لازم است برای کسب‌وکار خود یک جدول ماتریس swot تهیه کنید تا بتوانید به درستی از ماتریس سوات در کسب‌وکار خود استفاده کنید.

برخی از نمونه‌های نمودار swot را می‌توانید در ادامه بررسی کنید.

سخن پایانی

در این مقاله از مجموعه مقالات بلاگ رسمی وب سایت سامانه‌های مدیریت، به بررسی این سؤال که swot چیست و استفاده از تجزیه و تحلیل swot به چه صورت است، پرداختیم و ماتریس swot را به طور کامل توضیح دادیم. امیدواریم که این مقاله برای شما عزیزان مفید واقع شده باشد.

ممکن است در خصوص مفهوم swot و یا انواع سوات سؤالی در ذهن داشته باشید که در این مقاله به پاسخ آن نرسیده باشید. شما می‌توانید سؤالات خود را در این خصوص در قسمت نظرات زیر همین مقاله با ما مطرح کنید تا بتوانیم در سریع‌ترین زمان ممکن شما را راهنمایی کنیم.

همچنین اگر نکته‌ای در خصوص ماتریس swot وجود دارد که در این مقاله از ذکر آن غافل شده‌ایم، خوشحال می‌شویم تا آن را در قسمت نظرات با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.